छत्रपती शिवाजी महाराज यांचा जन्मदिवस म्हणजेच 'शिवजयंती' हा दिवस महाराष्ट्र राज्यातील एक प्रसिद्ध सण/उत्सव आहे. सरकारने निश्चित केल्याप्रमाणे 19 फेब्रुवारी हा दिवस 'शिवजयंती' म्हणून साजरा करण्यात येतो. या दिवशी सार्वजनिक शासकीय सुट्टी असते. महाराष्ट्रा बाहेर देखील छत्रपती शिवाजी महाराज यांचा जन्मदिवस या दिवशी Shiv Jayanti साजरी केली जाते. या दिवशी सर्व शिवभक्त मोठ्या उत्साहात मध्ये शिवजयंती (Shiv jayanti) सण/उत्सव साजरा करतात.
{tocify} $title={Table of Contents}
शिवजयंती उत्सव | shivaji maharaj jayanti in marathi
सन २००१ मध्ये महाराष्ट्र सरकारने या वादावर निर्णय घेत फाल्गुन वद्य तृतीया शके १५५१ (शुक्रवार, १९ फेब्रुवारी १६३०) ही छत्रपती शिवाजी महाराजांची जन्मतारीख स्वीकारली. शिवजयंती तारीख (Shiv Jayanti Date) १९ फेब्रुवारी ठरविण्यात आली. आणि तेव्हापासून १९ फेब्रुवारी रोजी Shiv Jayanti मोठ्या उत्साहात साजरी करण्यात येते.
शिवजयंती इतिहास | shiv jayanti history in marathi
महात्मा ज्योतिराव फुले यांनी सर्वप्रथम रायगड किल्ल्यावरील शिवाजी महाराजांची समाधी शोधून काढली, महाराजांच्या जीवनावर प्रदीर्घ असा पोवाडा लिहिला. शिवाजी महाराजांचे कार्य/विचार लोकांपर्यंत पोहचवण्यासाठी महात्मा फुले यांनी इ.स. 1870 साली शिवजयंती सुरू केली.
पुणे येथे शिवजयंती चा पहिला कार्यक्रम पार पडला. त्यानंतर लोकमान्य टिळकांनी 1895 साली शिवजयंती उत्सव साजरा करण्यासाठी शिवाजी फंड कमिटीची स्थापना केली. 'शिवजयंती' उत्सवाच्या माध्यमातून लोकांना एकत्र आणण्याचे काम टिळकांनी केले.
>> ऑनलाईन शिक्षण काळाची गरज निबंध
शिवजयंती तारीख वाद
शिवाजी महाराजांच्या जन्मतिथीवरून मत मतांतरे होती. 2001 साली महाराष्ट्र सरकारने फाल्गुन वद्य तृतीया शके 1551 , वार-शुक्रवार 19 फेब्रुवारी 1630 ही शिवाजी महाराजांची जन्मतारीख स्वीकारण्यात आली. (संभाव्य तारखेत 6 एप्रिल 1627 वैशाख शुद्ध तृतीया ही एक जन्मतारीख मानली जात होती.)
महाराष्ट्र राज्यातील काहीजण मराठी पंचांगाप्रमाणे फाल्गुन वद्य तृतीया हा दिवस शिवजयंती म्हणून पाळला जातो. तेव्हा पासून शासनामार्फत निश्चित केलेली शिवजयंती तारीख 19 फेब्रुवारी या तारखेला शिवजयंती (SHIV JAYANTI) उत्सव मोठ्या उत्साहात साजरा करण्यात येतो.
शिवजयंती उद्देश
शिवजयंती साजरी करण्यामागे छत्रपती शिवाजी महाराजांचे विचार समाजातल्या प्रत्येक घटकाला , सर्व स्थरावरील लोकांना शिवरायांचे विचार , कार्य प्रत्येकापर्यंत पोहचावेत हा शिवजयंती साजरा करण्यामागचा उद्देश आहे.
शिवजयंती कशी साजरी केली जाते?
सर्वप्रथम महात्मा ज्योतिबा फुले यांनी शिवाजी महाराजांची समाधी रायगड किल्यावर शोधून काढली. तेव्हापासूनच शिवरायांचे कार्य घराघरात पोहचवण्यासाठी फुलेंनी इ.स.1870 मध्ये पहिल्यांदा सार्वजनिक शिवजयंती चा कार्यक्रम पुणे येथे केला. पुढील काळात लोकमान्य टिळकांनी शिवजयंती उत्सव साजरा करित लोकांना एकत्र आणण्याचे कार्य केले. 20 व्या शतकात डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांनी देखील शिवजयंतीच्या कार्यामध्ये मोलाचे सहकार्य केले.
19 फेब्रुवारी 'शिवजयंती' या दिवशी महाराष्ट्रामध्ये सण/उत्सवा प्रमाणे शिवजयंती साजरी केली जाते. यादिवशी प्रत्येक आपापल्या परीने शिवरायांना मानवंदना देत असतात. काहीजण त्यांच्या प्रतिमेस पूजा करतात. तर काहीजण सार्वजनिक मिरवणूका काढतात.
कलापथक त्यांच्या कलेमार्फत छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जीवनपट उलगडून सांगतात. शिवाजी महाराजांचा पोवाडा सादर करणे, मोटारसायकल रॅली,शिवज्योत दौड, शिवजन्मोत्सव सोहळा , सोशल मीडिया वर शिवरायांना अभिवादन करून एकमेकांना शुभेच्छा देणे, काही शिवभक्त या दिवसाचे औचित्य साधून गडकिल्यावर भेट देतात. ढोल-ताशेच्या गजरात मिरवणूक काढली जाते. अशा प्रकारे प्रत्येक जण घराघरात तसेच सार्वजनिक पध्दतीने मोठ्या उत्साहात Chhatrapati shivaji maharaj jayanti 'शिवजयंती' (SHIV JAYANTI) साजरी करतात.
प्रौढ प्रताप पुरंदर
महापराक्रमी रणधुरंदर
क्षत्रियकुलावतंस्
सिंहासनाधीश्वर
महाराजाधिराज
योगीराज
महाराज
श्रीमंत
श्री श्री श्री
छत्रपती
शिवाजी महराज कि जय
जय शिवराय
>> मराठी निबंध
>> स्वाध्याय उपक्रम लिंक | ConveGenius Web App Scert Swadhyay Link 2022